000161837 001__ 161837
000161837 005__ 20251017144555.0
000161837 0247_ $$2doi$$a10.21814/diacritica.5857
000161837 0248_ $$2sideral$$a144498
000161837 037__ $$aART-2025-144498
000161837 041__ $$aspa
000161837 100__ $$0(orcid)0000-0002-0201-5973$$aViñuales Sánchez, Antonio$$uUniversidad de Zaragoza
000161837 245__ $$aLa "película de artista de cine". Una forma heredada del künstlerroman para la autorreferencialidad cinematográfica
000161837 260__ $$c2025
000161837 5060_ $$aAccess copy available to the general public$$fUnrestricted
000161837 5203_ $$aLa "película de artista de cine" es un tipo plenamente activo y funcional cuya característica más reconocible es el protagonismo de profesionales del mundo del cine, tales como directores, actores y guionistas. Más allá de este rasgo de contenido, su seña de identidad y su gran atractivo residen en su doble potencial didáctico y autorreferencial, en virtud del cual se engranan cantidades variables de reflexión autobiográfica, junto con reflexiones metacinematográficas sobre diversos aspectos de la disciplina fílmica — históricos, culturales y laborales, entre otros —. Pese a que numerosos y destacados directores han facturado a su través reconocidos clásicos, el discurso académico no le ha dispensado la atención suficiente. Nuestra contribución se propone, en consecuencia, delimitar sus principales rasgos distintivos mediante cuatro momentos teóricos. El primero es una hipótesis genealógica que propone situar su origen en la “novela de artista” o Künstlerroman — una variante del Bildungsroman, según la tradición teórica —. El segundo es una descripción de sus motivos constructivos arquetípicos: biografía, educación y crisis. Su distinto peso y protagonismo da lugar, como en su antecedente novelístico, a las principales variantes de este tipo de película que pasamos después a describir: la de educación, biografía familiar y crisis artísticas. Para ilustrarlas, finalmente, analizamos diversas obras de contrastada calidad en el ámbito del cine internacional. Reputados cineastas han aspirado con ellas a reflexionar acerca del desarrollo histórico y de la relevancia cultural del cine, al tiempo que han ofrecido una imagen evolutiva y autorreflexiva sobre su propio camino vital, artístico y existencial.
O “filme sobre o artista de cinema” é um tipo de filme totalmente ativo cuja caraterística mais reconhecível é o protagonismo de profissionais do cinema, como realizadores, actores e argumentistas. Para além desta caraterística típica, a sua marca distintiva reside no seu grande potencial didático e autorreferencial. Trata-se de uma mistura de reflexão autobiográfica e de reflexões sobre vários aspectos da própria disciplina cinematográfica — históricos, culturais e profissionais, entre outros —. Muitos realizadores de renome produziram clássicos reconhecidos através deste género cinematográfico. Mas o discurso académico não lhe tem dado a atenção necessária. O nosso contributo pretende, por isso, delimitar os principais traços distintivos do “filme sobre o artista de cinema” através de quatro momentos teóricos. A primeira é uma hipótese genealógica que propõe localizar a sua origem no “romance de artista” ou Künstlerroman — uma variante do Bildungsroman, de acordo com a tradição teórica —. A segunda é uma descrição dos seus motivos construtivos arquetípicos: biografia, educação e crise. O seu peso e protagonismo diferentes dão origem, tal como no seu antecessor novelístico, às principais variantes deste tipo de filme, que passamos a descrever: a da educação, a da biografia familiar e a crise artística. Por fim, ilustraremos estas variantes através da análise de obras de qualidade comprovada no cinema internacional. Com estes filmes, os cineastas pretendem refletir sobre o desenvolvimento histórico e a relevância cultural do cinema, oferecendo ao mesmo tempo uma imagem evolutiva e auto-reflexiva do seu próprio percurso vital, artístico e existencial.
000161837 536__ $$9info:eu-repo/grantAgreement/ES/DGA/H30-23R
000161837 540__ $$9info:eu-repo/semantics/openAccess$$aby-nc$$uhttps://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.es
000161837 655_4 $$ainfo:eu-repo/semantics/article$$vinfo:eu-repo/semantics/publishedVersion
000161837 7102_ $$14013$$2195$$aUniversidad de Zaragoza$$bDpto. Didácticas Específicas$$cÁrea Didáctica Lengua y Liter.
000161837 773__ $$g39, 1 (2025), 111-131$$tDiacritica$$x0870-8967
000161837 8564_ $$s768455$$uhttps://zaguan.unizar.es/record/161837/files/texto_completo.pdf$$yVersión publicada
000161837 8564_ $$s1895493$$uhttps://zaguan.unizar.es/record/161837/files/texto_completo.jpg?subformat=icon$$xicon$$yVersión publicada
000161837 909CO $$ooai:zaguan.unizar.es:161837$$particulos$$pdriver
000161837 951__ $$a2025-10-17-14:12:46
000161837 980__ $$aARTICLE